4C to skrót pochodzący od pierwszych liter czterech angielskich słów:
carat (karat – jednostka określająca masę),
colour (barwa),
clarity (czystość),
cut (szlif),
które decydują o wartości i jakości oszlifowanego diamentu. Diamenty o wspaniałej barwie, nieskazitelnej czystości, bardzo dobrym szlifie i znacznej masie należą do najrzadszych.
Pierwsze C – masa
Masę kamieni szlachetnych, w tym także diamentów, określa się w karatach metrycznych (ct). Jeden karat został zdefiniowany jako 200 mg, czyli 0,2 grama. Masę diamentu podaje się z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Ma ona istotny wpływ na wartośd kamienia.
Drugie C – barwa
Zdecydowana większość wydobywanych diamentów jest zabarwiona. Wyróżnia się diamenty o barwach fantazyjnych, m.in. niebieskiej, różowej, pomaraoczowej oraz diamenty o barwach typowych, tzn. od bezbarwnych po różne odcienie barwy żółtej, brązowej lub szarej. Szacuje się, że na 10 tysięcy kamieni o barwach typowych przypada tylko jeden o barwie fantazyjnej. Pośród diamentów o barwach typowych, które oceniane są w skali od D do Z, najrzadsze i najbardziej cenione są kamienie o barwie D, czyli całkowicie bezbarwne. Skala określająca stopieo bezbarwności diamentów została ustalona przez Gemological Instiute of America i jest powszechnie stosowana. Różnice w typowych barwach diamentów są bardzo subtelne, dlatego stopieo bezbarwności określa się w specjalnych warunkach oświetleniowych oraz porównując do wzorców. Używa się przy tym m.in. określeo zimnej bieli oraz ciepłej bieli. Ta skala nie dotyczy diamentów o barwie fantazyjnej.
Trzecie C – czystość
Diamenty na ogół mają znamiona wewnętrzne (nazywane inkluzjami), jak również znamiona zewnętrzne (zwane skazami), które czynią każdy kamieo wyjątkowym i niepowtarzalnym. Znamiona diamentów o czystości P1, P2, P3 rzeczoznawca dostrzeże bez lupy, natomiast znamiona kamieni o czystości SI, VS lub VVS – dopiero przy użyciu specjalistycznej lupy o dziesięciokrotnym powiększeniu. Do najrzadszych należą diamenty o czystości LC, których inkluzje nie są dostrzegalne nawet przy zastosowaniu lupy. O tym, do jakiej klasy czystości diament zostanie przypisany,
decyduje m.in. liczba inkluzji i skaz, ich rozmieszczenie, wielkośd, łatwośd dostrzegania oraz ich wpływ na brylancję.
Czwarte C – szlif
Tylko dzięki właściwemu oszlifowaniu diamentu można dostrzec jego wspaniałą brylancję. To zjawisko powstaje w wyniku całkowitego wewnętrznego odbicia i rozszczepienia promieni świetlnych, jak również odbicia światła od zewnętrznych powierzchni (faset). Podczas oceny szlifu dokładnej analizie podlegają kształt, proporcje oraz wykooczenie szlifu. Ocenia się je w skali: bardzo dobre, dobre, średnie i słabe. Tylko wyjątkowo starannie wykonany szlif może sprawid, by światło przenikające przez diament uwalniało jego wewnętrzny ogieo. Wśród kamieni można wyróżnid kamienie o szlifie brylantowym okrągłym, czyli brylanty, oraz o kształtach fantazyjnych, takich jak: markiza, owal, gruszka, serce, bagieta czy princessa.
Masa brylantów w przeliczeniu na mm: 0.005 ct 1.00 - 1.05 mm0.01 ct 1.30 - 1.35 mm0.015 ct 1.45 - 1.50 mm0.02 ct 1.65 - 1.70 mm0.025 ct 1.75 - 1.80 mm0.03 ct 1.90 - 1.95 mm0.035 ct 2.00 - 2.05 mm0.04 ct 2.10 - 2.15 mm0.045 ct 2.20 - 2.25 mm0.05 ct 2.30 - 2.35 mm0.055 ct 2.35 - 2.40 mm0.06 ct 2.45 - 2.55 mm0.07 ct 2.60 - 2.65 mm0.08 ct 2.70 - 2.75 mm0.09 ct 2.85 - 2.90 mm0.10 ct 2.95 - 3.00 mm0.11 ct 3.05 - 3.10 mm0.12 ct 3.15 - 3.20 mm0.13 ct 3.25 - 3.30 mm0.14 ct 3.30 - 3.35 mm0.15 ct 3.35 - 3.40 mm0.16 ct 3.45 - 3.60 mm0.17 ct 3.60 - 3.65 mm0.18-0.22 ct 3.70 - 3.90 mm0.23-0.27 ct 3.90 - 4.20 mm0.28-0.32 ct 4.20 - 4.40 mm0.33-0.37 ct 4.40 - 4.60 mm0.38-0.42 ct 4.60 - 4.80 mm0.43-0.47 ct 4.80 - 5.00 mm0.48-0.57 ct 5.00 - 5.35 mm0.58-0.67 ct 5.35 - 5.50 mm0.68-0.77 ct 5.50 - 5.75 mm0.78-0.87 ct 5.80 - 6.10 mm0.88-0.97 ct 6.15 - 6.40 mm1.00-1.02 ct 6.50 - 6.65 mm1.25 ct 7.00 mm1.50 ct 7.40 mm1.75 ct 7.80 mm2.00 ct 8.20 mm2.25 ct 8.60 mm2.50 ct 9.00 mm2.75 ct 9.20 mm3.00 ct 9.40 mm